2020-11-06
داخلا نمبر 1336
عنوان جَت ڪهڙي غفا ۾ ويٺل هو؟
شاخ ڀٽائي، سوانح عمري
پڙهيو ويو 402
داخلا جو حوالو:
هن داخلا جون تصويرون نه مليون
جَت ڪهڙي غفا ۾ ويٺل هو؟
روايت آهي ته شاهه سائين هنگلاج کان واپس ٺٽي پئي آيو ته ٺٽي ڏانهن موٽندي ڪاري جهنگل ۾ هڪ شعر جو پڙلاءُ پيس جو هڪ جَت فقير هڪ غفا ۾ بار بار ويٺي پڙهيو ’هيڪليائي هيل پورينديس پنهونءَ ڏي!‘ پڇا ڪرڻ تي هن شخص چيو ، ’آئون جت آهيان، اسان پنهنجن اٺن تي واپارين جو سامان لڏي وڃي رهيا هئاسين ته هالا جي ويجهو ڀٽ نالي هڪ ڳوٺ وٽان لنگهياسون ته ڪن فقيرن ويٺي ڳايو ... اها سِٽ مون کي ياد ٿي وئي آهي، جا وظيفي وانگر پڙهي رهيو آهيان، منهنجا ساٿي اٺن سميت هليا ويا ۽ آئون اڪيلو جهنگ جبل جهاڳيندو وتان!‘ ان کان پوءِ شاهه سائينءَ کيس سڄو بيت ٻڌايو
”هـيـڪليائي هـيـل، پـوريـنـديـس پـنـهـونءَ ڏي!
آڏا ڏونگر لــڪـيــون، سـولـي سـڄـن سـيلـهه
ته ڪر ٻيلهيائي ٻيلهه، جي سور پريان جا ساڻ مون!“
بيت پورو ٿيندي ئي فقير حال ۾ اچي ويو ۽ انهيءَ حالت ۾ سندس روح پرواز ڪري ويو . شاهه صاحب پنهنجن فقيرن جي مدد سان سندس ڪفن دفن ڪيو ۽ جنازي جي رسم ادا ڪئي، پوءِ ٺٽي ڏانهن روانو ٿيو. پوءِ هميشه چوندو هو ته ”عاشق ته اهڙا، جو ڪنهن به سبب ۽ حجت کان سواءِ عشق ۽ محبت جي راهه ۾ ساهه ڏيندي دير نه ٿا ڪن“ هيءَ ڳالهه لطائف لطيفي ۽ لطف اللطيف سميت اڪثر احوالن ۾ آهي پر ماڳ جي ٺيڪ ٺيڪ نشاندهي نه ڪئي وئي آهي. ايترو ضرور آهي ته واقعي ۾ ’ڪارو جهنگ‘ (بنهه ويرانو)، ٽڪر، هنگلاج کان ٺٽي جي واٽ ۽ اٺن وارو واپاري رستو صاف ڄاڻايل آهن.
هن قصي ۾ يا ته ماڳ غلط ڄاڻايل آهي يا وري زمانو! ڀٽ تي ڳوٺ گهڻو پوءِ ٻڌو ويو، ڀٽ تي راڳ قائم ٿيڻ يا ڳائڻ جي روايت پوڻ وقت لطيف سائينءَ جي عمر چاليهارو سال هوندي. هنگلاج کان واپسي ته گهڻو اڳ (21 سال عمر) جي ڳالهه آهي. البت جيڪڏهن ڪو شخص هنگلاج يا لاهوت کان موٽ ۾ ٺٽي کي ويجهو ايندو ته برابر مڪليءَ واري ٽڪريءَ تان لنگهندو. اڄ به مڪليءَ کان ٺٽي طرف ايندي ڪالي ديويءَ جي مندر ويجهو هڪ غفا موجود آهي، جنهن ۾ فقير اچي ٽڪاڻو ڪندا آهن. اهو ماڳ لازمي طرح هنگلاج ڏانهن ويندڙ روايتي واٽ ۾ اچي ٿو. ممڪن آهي ته هيءَ اها ئي غفا هئي جتي جت فقير ڀٽائي صاحب جي سِٽ ورجائي رهيو هو. اها غفا هونئن به ڏند ڪٿائي انداز ۾ ڀٽائي صاحب سان منسوب آهي ته هن هتي چله ڪشي ڪئي يا هنگلاج کان ٽٻي هڻي هتان ظاهر ٿيو هو.
ڪي صاحب ان خيال جا آهن ته ڀلي کڻي هنگلاج ڏانهن وڃڻ جو روايتي رستو مڪلي واري مندر کان آهي پر جيڪڏهن ڪو ماڻهو هنگلاج کان موٽندو ته اهو ٺٽي جي اتر پاسي کان چليا ۽ ڇتي چنڊ واري پاسي کان ايندو، جتي پڻ ڪجهه غفائون آهن. پر انهن غفائن وٽ ڪا قبر ڪونه ٿي ڏسجي يا ممڪن آهي ته ڊهي وئي هجي.